domingo, 16 de junio de 2013

EREMITA IBISA

Ibis moto hau Afrikan bizi mda.
Galzorian dago, eta 3000 pieza bakarrik daude munduan.
Beltza da guztiz, eta burua gorria da, buru atzean luma luze batzuk ditu.
Intsektuak, araknidoak, miriapodoak, igelak eta zapaburuak eta arrain txikiak.
Proyektu askotan dago, eta eskuz hezitzen dira, handiak direnean askatzeko.

miércoles, 12 de junio de 2013

ALTZEA

Altzea Amerikan bizi den zerbido bat da.
Munduko zerbido handiena eta astunena da.
Errekatan eta lakuetan egoten da haskotan, baina bere benetako habitata basoak dira.
Beraiek hostoak, bedarra eta uretako landareez elikatzen dira.
Gautarrak dira, eta bere etsaiak hartzak eta heiztariak dira.

ORMITORRINKOA

Ormitorrinkoa erdi utarra den ugaztun espeziea da, Australiako ekialdean eta Tasmanian jatorri duena.Arrautzak ipintzen dituen ugaztun bakarra da beste 4 espeziarekin batera.Ahatearen mokoa dauka, kastorraren buztana eta igarabaren hankak ditu.Arrek bere hanketan pozioa daukate, hain handia da gizakiari min bizia eragin diezaiokela.Hain sartuta dago kulturan, Australiako 20 zentimoko txanponetan ornitorrinko bat agertzen dela.

domingo, 9 de junio de 2013

ISURDEA

34 mota daude eta 2m tik 9m ra neurtu ahal dute. Salto egiten dute beraien presak arinago hartzekoeta ere bai orientatzeko. Oso kolore polita dute niri asko gustatzen zaizkit. Animali asko bezala buruan zulotxo bat dekote eta hori da beraiek arnas egiten duten lekutik. Fauniara joan nintzenean ez zeuden isurderik baina loro parkean bai zeuden vaina ez genituen ikusi.Bottlenose Dolphin KSC04pd0178.jpg

jueves, 6 de junio de 2013

FAISAIA

Faisai mundu osoan bizi den galliforme bat da.
Ezpezie asko daude, europarra, urrezkoa, asiatikoa...
Oso itxura, forma eta kolore desberdinak dituzte.
Europarra marroia, gorria eta zuria da.
Urrezkoa Horia, gorria...
Denak dira bedarjaleak, eta haziak, fruta, bedarra eta landareez elikatzen da.

MANDARIN AHATEA

Ahate mota hau, txinatik europara ekarri da.
Munduko ahaterik koloretsuena da, eta bedarjalea da.
Zuhaitzeta egiten du habia, eta beste txoriekin ondo moldatzen da.
Kumeak jaiotzen diren momentu berean, habitik uretara botatzen dira.
Eta uretako bedarren edo bambuen artean geldi geratzen dira..
Ama edo aita datorrenean, kumeak ezkutalekutik ateratzen dira.
ARRA ETA EMEA

LEMUREA

Lemurea Madagaskarreko primate bat da.
Mota askotako Lemureak daude, eta ezagunena eraztunezko lemurea da.
Denak dira bedarjaleak, eta zuhaitzetan bizi dira.
Ura edateko bakarrik jeisten dira, eta Fosa da bere harrapari naturala.
Oso mehatxatuak daude espezie guztiak.

PANDA

Panda Asiako hartz mota bat da.
Oso mehatxatua den animalia da, eta galzorian dagoen animalia da.
Zooeta egoten den animalia da, eta bakarrik Bambuaz elikatzen da.
Zientzialariek esaten dute 2015erako ez dela gehiago existituko, desagertuko da.
Bi ezpezie daude, panda hartza, eta panda gorria.

miércoles, 5 de junio de 2013

OSTRUKA

 Ostruka munduko txoririk handiena da.
Afrikan bizi da, eta intsektuak, narrastiak eta karraskariak jaten ditu.
Munduko arrautzaq handienak ipintzen ditu, eta 65km ordukora egiten du korrika.
Bere kumeak marra beltzak ditu, eta horixkak dira, eta hasko eduki hoi ditu.


TAPIREA

Tapira amerikako ohianetan bizi den ugaztun handia da.
Ohianeko animalia handiena da, eta erreketan eta hezegunetan bizitzen da.
Bedarjalea da eta hostoak, frutak eta sustraiez elikatzen da.
Berak oso erritual berezia du, erreketan egiten du kaka, eta jan duen haziak errekatik behera doaz.
Ezpezie asko daude, eta galzorian daude denak.

APOARMATUA

FLORIDAKO APOARMATUA

Apoarmatua Dortoka mota berezi bat da.
Bi mota daude, Iberiar Apoarmatua eta Floridako Apoarmatua.
Haragijaleak dira biak, kruztazeoak, intsektuak eta sarraskia jaten dute.
Iberiar Apoarmatua arrain hilez elikatzen da, sarraskijalea da.
Floridakoak berriz, intsektuak, arrain txikiak, kruztazeoak, miriapodoak eta araknidoak jaten ditu.
Iberiarra oso ezpezie mehatxatua da, eta galzorian dagoen ezpezie bat da.
Floridakoa gure inguruneak apurtzen daude, eta maskotaz saltzen dira dendetan.

KOMODOKO DRAGOIA

Komodoko dragoia  munduan dagoen narrastirik handiena da, 3 metro luze eta 80-140 kg-ra iritsi daitekeelako.Indonesiako Komodo, Flores uharteetan bizi da. 6000 banako bakarrik geratzen baitira. Bi eta hiru metro artean neurtu dezake eta 70 kg pisatu. Buztan indartsua eta gihartsua du, bere gorputza bezelakoa. Zerra formako 60 agin ditu. Aginak sarritan aldatzen ditu eta agin bakoitzak 2,5 zentimetro neur dezake. Bere mingaina luzea, horia eta bi zatitan banatuta du. 

AZKONARRA

Azkonarra Mustelido familiako animalia da.
Orojalea da eta denetarik jaten du, narrastiak, txoriak, karraskariak, fruta, intsektuak, sarraskia...
Bakartia da, eta basoetan bizi da, eta zuloetan bizi da.
Nire Osabaren txakurrak bat heizatu zuen, eta berarekin paella bat egin zuten.
Esan dit gozo zegoela, baina ez da oso osasuntsua ze arratoiak jaten ditu.

URTXINTXA

Katagorri edo urtxintxa, zuhaitzetan bizi diren esziuridoen familiako ugaztun karraskari bat da. Edozein baso motatan bizi daiteke, pagadi, harizti, amezti eta erkameztiak nahiago ditu artadiak baino. Habia, zenbait hegaztiren antzera eraikitzen dute, nahiz eta hauek gehiago ixten duten. Gehienetan bi sarrera-irteera sortzen dute, bat goialdean, estuagoa dena, badaezpadakoa. Erditu baino lehen balizko eraso batez babesteko bigarren habia sortzen dute.

ARRABIOA

Arrabioa hezegunetan bizi den Anfibioa da.
Horia eta beltza da, eta zizareak eta bareez elikatzen da.
Esaten dute ezpezie batzuk pozoitzuak direla, baina hemengoa ez da pozoitzua.
Oso animali sinpatikoa, eta polita da, eta ez du hozka egiten.

ORKATZA

Orkatza  Munduko Zerbidorik txikiena da, baina oso ugaritsuak dira.
Seguraski, denek ikusi duzue bat, eta gehienak pentsatzen dute Orein bat dela.
Oireina handiadoa da, eta bi metroko garaiera du arrak, eta orkatzak metro bat du.
Oreinaren adarrak zazpi punta edukitzera heltzen da, orkatzarena maximoa hiru punta ditu.
Heizarako ere oso preziatua da, baina orain dela bi urte debekatu zuten bere heiza.
Emeak maiatzan egiten ditu umeak, eta kumeak lehenengo astean
, geldi egoten dira bedar artean.


AKURIA

Akuria amerikako mendietako lautadetan bizi den karraskari txiki bat da.
Orain dela 45000 urten Maya tribuko gerlariek etxekotzen hasi egin zituzten.
Gaur egun etxe askotan bizi dira, nik nire etxean 4 ditut.
Oso maskota ona da, hobe da bi edo gehiago edukitzea, naturan taldean bizi izan direlako beti.
Nik nire etxeko lorategian ditut, oso toki handia dute, jolasteko eta bedarra jateko.
NIRE AKURIAK

LA VIVORA RUSSELL


Nire animali guztokoena suge hau da, asko gustatzen zait bere azaleko kolorea.Marroia da eta apur bat horia. Frank de la junglari haginkada bat sartu zion hankan eta min hasko zuela iruditzen zuen. Oso ondo kamuflatzen da sugeak beti arean egoten da edo ia beti.

martes, 4 de junio de 2013

BASURDEA

Basurdea mundu guztian bizi den ugaztun handi bat da.

Txerriaren ahaide basatia da, eta europar basurdea da guretzat ezagunena, baina ez da bakarra.
Afrikako lautadan fakokeroa bizi da, eta mendietako ohianetan errekako potamokeroa.Ameriketan pekaria da nagusi,eta nahiz eta txikia izan,oso basatia da.
ERREKAKO PETAMOKEROA
AFRIKAKO ANIMALI
ARRARO ETA KOLORETSUA




KATUA

Pasada udan katu bat aurkitu nuen kaxa batean, oso txikia zen eta niri pena asko ematen zitzaidan kutxa horretan uztea. Orduan autora sartu nuen eta nire amari, nire amamari eta nire arrebari erakutzi nion eta oso polita zela esan zuten. Errioxara heldu ginenean berarentzako hoe txiki bat bilatu nion. Urrengo egunean katuarentzako janaria erostera  joan ginen. Ez nekien ze izen ipini eta azkenean nire amamaren katua bezala ipini nion (Lulu). Asturiasera joan ginenean nire amamaren lagun bati utzi genion urrengo udarteraino. Uda honetan berriro hartuko dut.

UGATZA

Ugatza amildegietan bizi den hegazti handi bat da.
Animalien ezurmuinez elikatzen da, eta hezurra airean hartu rta harroketara botatzen du.
Honen ondrioz hezuura apurtu egiten da eta hezurmuina eskuratzen du.
Amildegietan egiten du habia, saiak eta arranoen habi abandonatuak erabiltzen ditu.

jueves, 30 de mayo de 2013

EUSKAL HERRIKO FAUNA

Euskal Herriko baso, landa herri eta hirietan nahiz eta ez ikusi animaliak daude.
Euskal Herrian fauna oso bitxia dago, eta gehienak autoktonoak dira.
Hasko eta hasko galzorian daude, heizaren babesean.
Mendietan adibidez basahauntza, sarrioa, ugatza, saia...bizi dira.
Basoan oreina, mendi oilarra, adarzabala, arranoa, orkatza...bizi dira.
Herrietan eta inguruko garisoroetan, eperra, galeperra, faisaia, erbia, azeria, orkatza, basurdea...bizi dira.
Hiri handietan, usoak, txolarreak, zozoak, usapalak, belatzak, kaioak, arratoiak...bizi dira.
Ibaietan eta hezeguneetan kopetazuria, amiamokoa, beltzarga, zezentxoria, arrainkaria...bizi dira.

MIKA

Mika Europan bizi den txori orojale bat da.
Txuri-beltza da Mika arrunta, baina Mediterraneoan mika urdina bizi da.
Lehen esan dugun bezala, Mika orojalea da, hau da, denetik jaten du.
Sarraskia, arrautzak, txorikumeak, fruta, haziak...
Intelijentzia garatua du, eta horregaitik hainbat problema ebtzi ditzake Mikak.

ADARZABALA

Adarzabala Iberiar penintsulan dagoen zerbidoen familiako animali handia.
Izenak dioenez adarrak zabalak ditu, marrixka da puntu txuriekin eta basoetan bizi da.
 Bedarra, fruta, zuhatzen azala, hostoak eta perretxikoak jaten ditu.
Oso azkar egiten du korrika, eta oso heizatua izan da azken bolada honetan, eta horren galzorira eraman du.
Bere gorputza(disekatzen)10.000.000 euro balio du merkatu beltzean, eta adarrak 4.000euro.

MOFETA

Mofeta Amerikako animali famatua da.
Bere marra beltzak ditu, eta zuria da, baina bere defentza da ezagunago.
Defenditzeko, atzeko anketan glandulak ditu eta norbait urbiltzean likido hori bat botatzen du usain txarrekoa
Oso jenio txarra dute, eta bere etsai naguzienak Koioteak, arrano buruzuria, ipar katamotza eta gizakiak dira
Kriskitin sugeak ere mehatzatu egiten du mofeta, baina nahiago ditu arratoiak.
Baina mofetak, sugeak ere jaten ditu,  arratoi eta untxiak ere jaten ditu.

IZURDEAK



Izurdeak ugaztun itsastarrak dira eta guztiz moldatuak daude igeri egiteko.Zetazeo gehienek bezala soinua erabiltzen dute komunikatzeko, orientatzeko eta ehizatzeko.Soinua radar baten antzera erabiltzen dute, ekolokalizazio metodoa erabilita.Izurdeen mihiak kanal bat du erdian eta horrela kumeek esnea har dezateke urarik hartu gabe.

miércoles, 29 de mayo de 2013

SATORRA

Satorra animali ugaztun bat da,  intsektujaleen ordenakoa. Lurrazpian bizi da, zuloak eginez. Espezie batzuk uretakoa edo erdiuretakoak dira. Gorputza, ilez estalita daukate, muturrean eta buztanean ileak dituzte. Hauek, organo sentikorrak edo ukimenekoak dira. Bere hankek, atzazal handi eta indartsuak dituzte, 150 metroko luzera har dezaketen zuloak egiteko prestatuak. Bere hankak laburrak eta indartuak dira.       

ZEZEN TXORIA

Zezentxoria galzorian dagoen hegazti handi bat da.
Euskal errian bizi da, zeren eta beste lurraldetan heizaz hil dute, orain ezin da heizatu.
Lezka artean egoten da gau eta egun lezketako txoriak eta saguak heizatzen.
Oso lepo luzea du, eta mokoa ere luzea du, lezkaren kolorea du, eta lezkaten artean geldi dagoenean eta lepo luzea eta mokoa gorantz ipintzen dituenean, lezka ematen du, eta txori bat hurbil dagoenean mokoarekin harrapatzen du, eta ondoren igeri egiten bezte toki batera doa.
Urdaibaien dago Zezen Txori gehienak.

MARRAZOA

Marrazoa arrain mota bat da eta kartilagozko hezurdura dauka. Harrapari ona eta azkarra da, eta beste arrain ugari eraso eta jaten ditu. Hortz handi eta zorrotzak dituzte, ilaratan antolatuak eta hiruki formakoak. Arrain hezurdun gehienek ikusmen ona dute, baina marrazoek ez. Horregatik, harrapakinak ehizatzeko usaimenaz baliatzen dira. Ur kopuru handiaren erdian dagoen odol tanta bakar bat usain dezakete marrazoek.                                                   
 

KOARTZA

Koartza Europako Hezegunetan bizi den txori handi bat da.
Mota haskotakoak daude, baina ugarienak hauek dira: Lertxun auskara, lertxuntxo txikia, lertxuntxo handia
eta idi lertxuna dira, baina iberiar lertxuna ere hemengo hezegunetan bizi ba, baina ez da hain ugaria.
Martintxoa eta zezentxoria ere badira lertxunak, baina iberiarra bezala, ez dira hain ugariak.
Arrainak, anfibioak, txoriak eta saguak jaten dituzte eta lezkatan egoten den edozein beste gauza.
Jendeak pentzatzen du Hegazti arrapariak arranoak bakarrik direla, baina koartzak ere badira.

KANGURUA

Kangurua Australian eta Ginea Berrian bizi den ugaztuna da,martsupiala.Duela 15 milioi urte agertu ziren australian.Gehienak belarjaleak dira.Baina kanguru batzuk txikienak zomorroak jan al dituzte.65 kanguru espezie daude este baterako: kanguru gorria, kanguru grisa, Walabia, Kuoka... Kanguruen 10 ezpezie mota amaitzeko zorian daude ehiza dela eta.Tamaina haundienekoak kanguru gorria eta grisak dira.2 metro luze eukin ahal dute eta ere 85 kilo.Kanguru txikienak 30 cm neurtzen dute eta sagu itxura dute.
Koalarekin batera Australiako animali oso ezaguna da.

IBERIAR KATAMOTZ

IBERIAR KATAMOTZA
Iberiar katamotza gaur egun galtzorian dago, euren arteko harremanik ez duten eta 200 espeziez osaturiko bi talde besterik ez daudelarik, horietatik hogeitamar besterik ez dira eme ugalkorrak honek mundu osoko katuki arraza mehatxatuena bilakatzen du.  

KATAGINETA

Jineta Iberiar penintsulan bizi den haragijale txiki bat da.
Gauean heizatzen du, eta egunean zuhaitzetan eta zuloetan egoten da lotan.
Txoriak, saguak, arratoiak, erbiak, muskerrak... jaten ditu.
Oso animali berezia da, ilea horia du eta larruan orban beltzak ditu, oso luzea da eta horregaitik zuhautzetara
igotzen da, eta errastasunez jaten ditu muxarrak, arrautzak, txorikumeak eta lotan dauden txoriak.
Basoetan eta landetan bizi hoi da, eta Baserritarrentzat txarrak dira, zeren eta oiloak, ahateak, hautzkumeak... jaten dizkie.

            

martes, 28 de mayo de 2013

BELATZAK

Gende hasko pentzatzen du, Belatzak arranoak direla, baina ez da horrela.
Belatz gorria arrano bezala klasifikatuta dago, zeren eta benetan ez da belatza.
Beste guztiak, belatz handia, elanorako belatza... falkonidoak dira.
Aztorea ere belatz antzeko txoria da belatz txikia bezala badaude belatzen familian.
Belatzak arranoengaitik desberdintzen dira lehenengo tamaina eta koloreagatik.
Tamaina txikia dute eta gehienak urdin kolorea dute txuri pixka batekin.
Bizilekua eta dietak ere oso dezberdinak dituzte, gehienak baso itxietan eta amildegietan bizitzen dira.
Oso tamaina txikia dutenez, oso airodinamikoak dira, horregatik bere dietatik %95 txoriak okupatzen dute.
Egia esanda  belatz gorria ere belatzen familian sar daiteke eta bi familitan egon hal daiteke.
Oso forma berezia dute heizarako, ze airean heizatzen dituzte txoriak, eta harrigarriena da bere bikoitza den txoriak ere jaten ditu, eta zetrerian mikak heizatzeko erabili hoi da.

HARAGIJALE TXIKIAK

Mundu guztian, badaude haragijaleak, eta gehien ezagutzen direnak haragijale handiak dira.
Baina basoetan eta landaredian haragijale txikiagoak daude.
Hoietatik dira adibidez basakatuak, katajinetak, katamotzak, otsoak...
Untxiak, saguak, satorrak eta txoriak jaten dituzte, baina otsoak orkatzak eta oreinak erejatendituzte.
Gehienak Euskal Herrian daude, martak, erbinudeak...

KOKODRILOA


Madrilera joan nintzenean "fauniara" joan nintzen, zen zoo bat baina animaliak kanpoan zeuden. Niri asko gustatzen zaidan animalia sugea da baina ere asko gustatzen zaizkit kokodriloak. Telebistan ikusten dut kokodriloen heizak, oso interesgarria da ez dakigulako ea lortuko duten kokodrilo handiena harrapatu. Ia inoz ez dute harrapatzen baina harrapatzen dutenean nik harrituta geratzen naiz.

ARRANOA

Arranoa mundu guztian bizi den hegazti harrapari bat da.
Ezpezie gehienak galzorian daude.
Arrano mehatzatuenak arrano beltza, iberiar arranoa eta pigargoa dira.
Denak dira harrapariak, haragia jaten dute, belatz gorria (txiliena) saguz eta muskerrez elikatzen da.
Arrano eperjalea (ertaina) eperrak eta beste txori batzuk jaten dituzte, eta dieta, untxiekin betetzen dute.
Arrano beltzak (handia) azeri, basahautz kumeak, orkatzak eta beste ugaztun ertainez elikatzen da.
Beste batzuk adibidez Pigargoak eta Arrano Arrantzaleak arrainez eta ahateez elikatzen dira.



lunes, 27 de mayo de 2013

KOALA


Koala espeziea amaitzeko zorian dago.Australiaren hegoaldean bizi den animali bat da. Australian ,kanguruarekin batera oso ezaguna da.Eukalipto-hostoz elikatzen da gehienbat eta bere bizitzaren denbora gehiena arboletan pasatzen du, bakarrik jeizten da beste zuahitz batera igotzeko.

ANIMALIAK

Animaliak izaki bizidunen talde handi bat dira, higitzeko gai dira bere inguruarekin elkarrekintza edukitzeko eta beste izaki batzuk kontsumituz elikatzen dira. Animalia gehienek forma bera mantentzen dute euren bizitzan zehar, nahiz eta batzuek metamorfosia jasaten duten. 
Animali mota asko daude:

ORNODUNAK: narraztiak, hegaztiak, anfibioak eta arrainak ornodunak dira bizkarrezurra dutelako.